Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Esed rejimini, Türkiye ve Rusya'nın Suriye ordusu ile muhalif gruplar arasındaki çatışmaları durdurma konusundaki büyük başarısından faydalanmaya çağırırken, bu çağrının bir benzerini Ankara, BM’de tekrarladı.

Hakan Fidan’ın çağrısının ardından Türkiye'nin Birleşmiş Milletler (BM) Daimî Temsilcisi Ahmet Yıldız da Suriye hükümetini gerçek bir ulusal uzlaşı başlatmaya davet etti. Yıldız, tüm tarafları Suriye'deki durumun ciddiyetinin farkına varmaya ve BM Güvenlik Konseyi'nin 2254 sayılı kararı uyarınca çözüme yönelik adımlar atmaya çağırdı.

Ankara, Suriye’deki siyasi gidişatı, altyapısını Rusya, Türkiye ve İran’dan müteşekkil “Astana Üçlüsünün” oluşturduğu ABD güdümündeki Cenevre görüşmeleri kapsamında BM Güvenlik Konseyi'nin 2254 sayılı kararına göre şekillendirmek için çaba sarf ediyor. Bu kapsamda kontrolündeki muhalifleri Esed rejimi ile çatışmadan uzaklaştırırken ülkenin kuzeyine hapsetmiş durumda. Esed rejimine nefes aldıran ve yeniden ayağa kalkmasını ayrıca meşruiyet kazanması hedefi güden bu çalışmalarını BM’de de hatırlatan Ankara, ulusal uzlaşma süreci için Esed rejimine çağrıda bulunuyor.

Yıldız, ‘Suriye'deki çatışmanın bölgedeki en yıkıcı çatışmalardan biri olduğuna, durumun ekonomik, güvenlik ve insani açıdan giderek kötüleştiğine’ dikkat çekerek vaziyetin bu şekilde devam edemeyeceğini vurguladı. Yıldız, Suriyeli mültecilerin gönüllü, güvenli ve onurlu bir şekilde geri dönmeleri için uygun koşulların sağlanması gerektiğinin altını çizdi. Yıldız, Suriyeli mültecileri de kapsayan bir ulusal uzlaşma süreci olmadan ülkenin çatışmalara karşı savunmasız kalacağını belirtti.

Türk delegeye cevaben Suriyeli mevkidaşı Kusay Dahhak, ‘Türkiye'nin Suriye'de istikrar ve barışın yeniden tesis edilmesine katkıda bulunmaya hazır olduğunu söylediğini, ancak 13 yıldır devam eden ‘terörizme’ (Suriye muhalefetini kastediyor) verdiği desteği durdurmadığını’ ileri sürdü. Esed rejimi, Baba Esed’den bu yana Suriye halkını vahşice katlederken eleştiri ve protestoları ise terörizm olarak tanımlayıp, katliamlarına meşruiyet kazandırmaya çalışıyor.

Suriyeli delege, Türkiye’yi, zorla evlendirme, tecavüz, insan kaçakçılığı, terör şebekelerine teslim edilme gibi istismarlara maruz kalan mülteci kamplarındaki milyonlarca Suriyeli çocuğun çektiği acıların baş sorumlusu olmakla suçladı.

Türkiye'nin bölgeye yönelik yaklaşımını değiştirmesi gerektiğini de sözlerine ekleyen Dahhak, Türkiye'yi ‘Suriye halkının tarihi eserlerini, hazinelerini ve zenginliklerini yağmalamakla’ suçladı.

“Suriye Rejimi Sahadaki Gerçeklerden Kopuk”

Türkiye'nin BM Daimî Temsilcisi Ahmet Yıldız, söz konusu açıklamaların ciddi bir yanıtı hak etmediğini ve Suriye rejiminin sahadaki gerçeklerden kopukluğunu yansıttığını söyledi. Yıldız, ülkesinin mültecilerle ilgilenme, komşularına yardım etme ve Suriye meselesi de dahil olmak üzere birçok uluslararası meselenin çözümüne etkin bir şekilde katkıda bulunma konusunda dünya çapında ‘altın standartlar’ belirlediğini söyledi.

Yıldız, Suriye'nin kuzeydoğusundaki duruma da değinerek, ‘terör örgütlerinin ayrılıkçı gündemlerinin Suriye'nin toprak bütünlüğüne yönelik en büyük tehdidi oluşturduğunu’ söyledi. ‘YPG ve Suriye Demokratik Güçleri (SDG) tarafından Suriye'nin kuzeydoğusunda sözde yerel seçim düzenleme girişiminin bu ayrılıkçı gündemin açık bir göstergesi olduğu’ değerlendirmesinde bulunan Yıldız, önümüzdeki Ağustos ayında yapılması planlanan seçimlerin yapılmaması gerektiğinin altını çizdi.

Türkiye, Esed Rejimi İle Muhalifler Arasında Çatışmaları Durdurdu

Aynı zamanda Türkiye, Şam hükümetine, Türkiye ve Suriye'nin Suriye ordusu ile muhalefet arasındaki çatışmaları durdurma başarısından faydalanması ve mevcut sükûnet dönemini anayasa taslağı hazırlamak, siyasi bir çözüme ulaşmak ve milyonlarca mülteciyi ülkelerinin yeniden inşasına ve refahına katkıda bulunmak üzere geri getirmek için kullanması çağrısını yineledi.

Suriye’de Türkiye’nin Açıklamalarına Karşılık Protesto Çağrıları

Suriyeli muhaliflere yakın internet sitelerine göre aktivistler, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan'ın pazartesi akşamı bir televizyon kanalında yaptığı ve Türkiye'nin rejim ile muhalefet arasında uzlaşmaya yönelik yeni bir açık çağrısına karşılık, Türkiye yanlısı Suriye Milli Ordusu ve Suriye Geçici Hükümeti'nin (SGH) sessiz kalması üzerine muhaliflerin kontrolündeki bölgelerde (kuzeybatı Suriye) protesto çağrıları yaptı.

Esed, Türkiye’nin Çalışmalarından Memnun

Beşar Esed, kendilerinin tavrının Türkiye ile ilişkileri normalleştirme konusunda 'olumlu' olduğunu belirterek Şam'ın bu yöndeki girişimleri memnuniyetle karşıladığının altını çizdi.

Esed, Rusya Devlet Başkanlığı Suriye Özel Temsilcisi Aleksandr Lavrentyev ve beraberindeki heyetin Şam'daki kabulü sırasında yaptığı açıklamada, Suriye'nin Türkiye ile ilişkilerini geliştirmeyi amaçlayan tüm girişimlere açık olduğunu vurguladı.

Suriye Devlet Başkanlığı ofisinden yapılan açıklamaya göre Esed, "Suriye, Türkiye ile ilişkilerin normalleşmesine, bu sürecin egemenliğine saygı ve Suriye devletinin egemenliğini tüm ülke toprakları üzerinde yeniden tesis etme arzusuna dayanması halinde olumlu yaklaşmaktadır" dedi.

Şam'ın bu yöndeki girişimleri memnuniyetle karşıladığını kaydeden Esed, bunun 'ilgili tarafların Suriye'de ve tüm bölgede istikrarı güçlendirme arzusunu yansıttığını' söyledi.

Lavrentyev ise Rusya'nın Suriye ve Türkiye arasındaki ilişkilerin düzeltilmesiyle ilgilenen tüm ülkelerin girişimlerini desteklediğini teyit ederek, arabuluculuğun başarısı için koşulların her zamankinden daha elverişli olduğunu, Rusya'nın müzakereleri ilerletmek için çalışmaya hazır olduğunu ve hedefin Suriye ile Türkiye arasındaki ilişkilerin yeniden tesis edilmesi olduğunu vurguladı.

Türkiye’de “Dörtlü Toplantılar” kapsamında Esed rejimi ile “normalleşmek” için adımlar atıyor. Astana Üçlüsü, masada aldığı kararlar ve sahadaki operasyonlarla ayağa kaldırdığı Esed rejimini artık masada yanına alarak toplantıları dörtlü marjda sürdürüyor.

25 Nisan 2023 tarihinde Moskova'da Rusya, İran, Suriye ve Türkiye savunma bakanları arasında dörtlü görüşmeler gerçekleştirilmişti. Görüşmelerde Suriye'de güvenliğin güçlendirilmesi ve Suriye-Türkiye ilişkilerinin normalleştirilmesi için atılacak pratik adımlar da ele alınmıştı.

Görüşmelerin sonunda yaklaşık bir milyon Müslümanı katleden ve milyonlarcasını yerinden eden Beşar Esed ile Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın el sıkışması planlanıyor.